Najczęstszy typ przepuklin występujący u ludzi: przepukliny pachwinowe. Na świecie wykonuje się rocznie około 20 milionów zabiegów naprawczych, a w Polsce liczba ta sięga ok. 60 tys. zabiegów.
Przepuklina to stan, w którym dochodzi do przesunięcia się narządów lub ich części poza obszar, w którym fizjologicznie występują. Najczęściej przesunięcia narządów występują w obrębie jamy brzusznej, tzw. przepuklina brzuszna. Jeden z jej rodzajów stanowi przepuklina pachwinowa.
Zmiana ta lokalizuje się w okolicach pachwiny i kanału pachwinowego – anatomicznej drogi o długości około 4-5 cm, która biegnie nad więzadłem pachwinowym. Przepuklina może pojawić się w każdym wieku, ale częściej dotyka młodych i osób w podeszłym wieku. U młodszych ludzi może wynikać to z niedostatecznego rozwoju mięśni brzucha, a u osób starszych – z ich osłabienia i zwiotczenia wraz z procesem starzenia. Przepuklina brzuszna występuje częściej u mężczyzn niż u kobiet.
Istnieją dwa główne rodzaje przepukliny pachwinowej:
Możliwe jest także występowanie przepukliny kombinowanej, która łączy cechy obu wymienionych wyżej postaci.
Objawy przepukliny pachwinowej mogą się różnić w zależności od stopnia zaawansowania choroby. Na początkowym etapie często nie występują wyraźne dolegliwości. Z czasem rozwija się obrzęk wokół przepukliny, towarzyszący dyskomfort, pieczenie oraz ból w podbrzuszu, sięgający do kończyn dolnych. Może pojawić się także uczucie ciężaru lub wrażenie przeszkody w obrębie pachwiny.
Dolegliwości te nasilają się szczególnie podczas wysiłku fizycznego oraz podczas wypróżniania, kichania i kaszlu. Gdy przepuklina przedostaje się na zewnątrz, w okolicy pachwiny pojawia się miękki guzek, który można wprowadzić do jamy brzusznej pod lekkim naciskiem. W miarę postępu choroby staje się to niemożliwe, a guzek w pachwinie staje się widoczny przez cały czas.
Objawy przepukliny pachwinowej u kobiet są takie same jak u mężczyzn.
Przepuklina pachwinowa może mieć charakter nabyty, gdy dochodzi do osłabienia powłok brzusznych, co prowadzi do powstania szczeliny na skrzyżowaniu mięśni. Każdy wysiłek zwiększający ciśnienie w jamie brzusznej może sprzyjać uwypukleniu jej zawartości. Istnieje także przepuklina pachwinowa wrodzona, która wynika z niewłaściwego rozwoju zarodka, często związana z wadą w budowie jamy brzusznej.
Do rozwoju choroby przyczyniają się następujące czynniki:
Przepuklina uwięźnięta to sytuacja, która wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej. Dochodzi do zaciśnięcia wrót przepukliny na jej zawartości, co może prowadzić do uciśnięcia naczyń zaopatrujących i zablokowania przepływu krwi, co przyczynia się do rozwoju martwicy. Objawami uwięzienia przepukliny są wymioty, nudności, nasilenie bólu, ocieplenie i zaczerwienienie okolicy pachwiny, gorączka oraz niedrożność jelit.
W przypadku objawów sugerujących pojawienie się przepukliny pachwinowej należy zgłosić się bezpośrednio do chirurga lub do lekarza pierwszego kontaktu – internisty lub lekarza rodzinnego. Zbada on pacjenta, zbierze wywiad dotyczący zgłaszanych dolegliwości i zadecyduje o konieczności dalszych badań takich jak USG jamy brzusznej. Pacjent może dostać skierowanie na konsultację chirurgiczną, podczas której omówi z lekarzem możliwość leczenia operacyjnego przepukliny.
Przepuklina pachwinowa nie regeneruje się samoistnie, a wręcz nasila się z czasem. Leczenie zachowawcze, oparte na stosowaniu specjalnych pasów, jest skuteczne tylko w początkowych etapach i obciążone wysokim ryzykiem niepowodzenia. Nie ma możliwości leczenia domowymi metodami. Jedynym skutecznym sposobem jest zabieg operacyjny, który może być przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym (narkozie). W dzisiejszych czasach chirurgia oferuje różnorodne metody leczenia przepukliny pachwinowej. Zazwyczaj operacja jest planowana, ale w przypadku uwięźnięcia konieczne jest natychmiastowe działanie.
Operacja przepukliny pachwinowej może być przeprowadzana w sposób klasyczny poprzez dostęp otwarty lub laparoskopowo. W przypadku tradycyjnego zabiegu, chirurg otwiera jamę brzuszną, oddziela przepuklinę od otaczających tkanek, a następnie podwiązuje ją. Na zakończenie, rany są zszywane. Wiele operacji wykorzystuje specjalne siatki (metoda beznapięciowa), które są wszywane w miejsce osłabienia i uwypuklenia przepukliny, co znacznie zmniejsza ryzyko jej nawrotu.
Obecnie często stosuje się laparoskopię w operacji przepukliny pachwinowej. Zamiast otwarcia powłok brzusznych, wykorzystuje się kilka małych nacięć (3–4), przez które wprowadza się instrumenty chirurgiczne i kamerę do obserwacji pola zabiegowego. Siatki, które zrastają się z otaczającymi tkankami, są wykorzystywane do zamknięcia wrót przepuklinowych. Po przygotowaniu tkanek, nacięcia zostają zaszyte. Laparoskopowa operacja przepukliny pachwinowej może nie być wskazana u znacznie otyłych pacjentów oraz w przypadku zmian o nietypowej lub trudnej lokalizacji.